visie
Lees verder
Een jungle van risico’s en aansprakelijkheden
De food- en feedsector heeft voedselveiligheid en de gezondheid van consumenten hoog in het vaandel staan. Wie in de keten draagt welke risico’s en aansprakelijkheden als je als bedrijf toch te maken krijgt met productcontaminatie? Wat zegt de wet? Wat kun je er contractueel over vastleggen? En wat zijn je prioriteiten als het gaat om meldplicht, eventuele recalls en mogelijke claims? We vragen het Silvia Gawronski van Van Traa Advocaten.
Hoe kun je productcontaminatie binnen je bedrijf voorkomen?
‘Elk bedrijf heeft de zorgplicht voor een veilig product. De wet is streng, de NVWA houdt toezicht. Het is belangrijk dat je je organisatie goed op orde hebt. Met een geheel van preventiemaatregelen, waaronder ingangs- en kwaliteitscontroles, hygiëneprotocollen, bemonstering enzovoort. Tegelijkertijd komt productcontaminatie niet altijd van binnenuit. Het vraagt ook om goede en heldere afspraken met alle ketenpartners over preventie in de totale keten. Over productspecificaties en preventiemaatregelen aan leverancierszijde. En met ruimte om checks, steekproeven, audits enzovoort op het bedrijf van je leverancier te kunnen doen. Preventie reikt daarmee veel verder dan de muren van je eigen bedrijf. Het is ook een kwestie van risico’s inschatten en keuzes maken. Hoever kun en wil je zelf gaan in je eigen preventiemaatregelen? Zijn er leveranciers die een te groot risico vormen om überhaupt mee in zee te gaan? Wat kun je aan claims van je klanten verwachten? Eén ding is zeker: je kunt productcontaminatie nooit 100% uitsluiten. Daarom is het naast preventie belangrijk om ook de gevolgen van een incident zo goed mogelijk te kunnen managen.’
Stel dat het gebeurt. Wat is dan de belangrijkste valkuil?
‘De grootste uitglijder is dat je direct te ver doorschiet. Paniek! Meteen een persbericht eruit, een recall organiseren of juist eerst heel gedetailleerd de oorzaak onderzoeken. Daarbij ga je voorbij aan het aller-allerbelangrijkste, namelijk je mogelijke wettelijke en contractuele meldingsplicht. Het eerste wat je altijd moet doen is checken of je de situatie moet melden aan de NVWA. En zeggen welke maatregelen je gaat treffen. Het uitvoeren en wat de NVWA of een leverancier daarvan vindt, komt later. Andere meldplichten zijn er ook. Denk aan een niet-biologisch gewasbeschermingsmiddel dat in een biologisch product terecht komt. Dat moet direct gemeld worden bij SKAL. En dan zijn er ook nog de contractuele meldplichten.’
Delen:
‘Check altijd eerst of je de situatie moet melden aan de NVWA. En zeg welke maatregelen je gaat treffen. Het uitvoeren en wat de NVWA of een leverancier daarvan vindt, komt later.’
Weens Koopverdrag: klaag snel, schriftelijk én secuur
Indien van toepassing brengt ook het Weens Koopverdrag voor ondernemers belangrijke verplichtingen met zich mee. Het verdrag is - tenzij contractueel uitgesloten - van toepassing op internationale koopovereenkomsten van roerende zaken (waaronder food- en feed) tussen partijen die in verschillende verdragsluitende landen gevestigd zijn. De onderzoeksplicht (de keuring) en de klachtplicht (het klagen) zijn voor de koper belangrijke valkuilen onder het verdrag. De koper die niet tijdig keurt en/of klaagt, verliest zijn rechten, waaronder ook de mogelijkheid om schade te verhalen op de verkoper. Dit benadrukt het belang van een adequate ingangs- en kwaliteitscontrole.
Naar inhoudsopgave
Wat zijn na het voldoen aan je meldingsplicht de volgende stappen?
‘Licht je afnemers en leverancier in en ga met hen in overleg. Is er wel sprake van een overschrijding? Is er een veiligheids- of kwaliteitsissue en hoe groot is de ernst daarvan? Om hoeveel producten gaat het? Waar zijn die producten nu? Moeten verkoopkanalen en consumenten gewaarschuwd worden en is dat voldoende? Is terughalen uit de voorraden en de winkelschappen nodig? Of moet je overgaan tot een totale recall waarbij je ook consumenten oproept het product te retourneren? De gevolgen voor de gezondheid van consumenten kunnen per geval verschillen. En daarmee dus ook de keuzes die je moet maken.’
Hoe leg je vast wie welke risico’s en financiële gevolgen draagt?
‘Een algemeen advies: áls je er iets over wilt vastleggen, doe het dan zo gedetailleerd mogelijk. Bijvoorbeeld dat jouw leverancier verantwoordelijk is voor alle kosten en schade die het gevolg zijn van productcontaminatie. Denk hierbij aan directe en indirecte kosten en de kosten van een recall-actie. Maar ook aan de kosten van handhaving, boetes, claims van derden waarvoor je gevrijwaard wilt worden, kosten van schade-experts en juridische adviseurs, schadebeperkende maatregelen, kosten voor vervangende producten, de inzet van mensen, de opslag van inbeslaggenomen of geblokkeerde producten, vernietigingskosten enzovoort.’
Kun je alle risico’s contractueel bij je leverancier neerleggen?
‘Soms is dat lastig. In geval van onder meer reputatieschade, onderzoek in je bedrijf en stillegging van je bedrijf. En vergeet bovendien niet: je kunt privaatrechtelijk zo’n beetje alles contractueel vastleggen, maar dat doet niets af aan je eigen publiekrechtelijke verantwoordelijkheid. Je hebt altijd je wettelijke plicht als producent om een veilig product op de markt te brengen. Traceability en de naleving van de wet en van meldplichten kun je dus niet wegcontracteren.’
Ben je daarmee gedekt tegen alle mogelijke schade?
‘Nee. Ook al leg je het allemaal nog zo goed contractueel vast, je kunt uiteindelijk toch schade lijden. Want er is een verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. De kans bestaat bijvoorbeeld dat als je een grote schadeclaim hebt, je leverancier de financiële gevolgen niet kan dragen en dreigt om te vallen. Je kunt te maken hebben met een contractpartij die gevestigd is in een land waar andere wetgeving geldt, wat een zaak vaak gecompliceerd maakt. Of je hebt te maken met een partij die de financiële slagkracht heeft om langdurig en stevig te procederen. Je moet je dan afvragen hoeveel kosten je wil maken om je gelijk te krijgen. Het maakt uiteindelijk elk geval van productcontaminatie uniek. En daarmee ook al je juridische, commerciële en verzekeringstechnische afwegingen.’
visie
juridische uitglijders bij product-contaminatie
Een jungle van risico’s en aansprakelijkheden
Naar inhoudsopgave
‘Check altijd eerst of je de situatie moet melden aan de NVWA. En zeg welke maatregelen je gaat treffen. Het uitvoeren en wat de NVWA of een leverancier daarvan vindt, komt later.’
Delen:
Hoe kun je productcontaminatie binnen je bedrijf voorkomen?
‘Elk bedrijf heeft de zorgplicht voor een veilig product. De wet is streng, de NVWA houdt toezicht. Het is belangrijk dat je je organisatie goed op orde hebt. Met een geheel van preventiemaatregelen, waaronder ingangs- en kwaliteitscontroles, hygiëneprotocollen, bemonstering enzovoort. Tegelijkertijd komt productcontaminatie niet altijd van binnenuit. Het vraagt ook om goede en heldere afspraken met alle ketenpartners over preventie in de totale keten. Over productspecificaties en preventiemaatregelen aan leverancierszijde. En met ruimte om checks, steekproeven, audits enzovoort op het bedrijf van je leverancier te kunnen doen. Preventie reikt daarmee veel verder dan de muren van je eigen bedrijf. Het is ook een kwestie van risico’s inschatten en keuzes maken. Hoever kun en wil je zelf gaan in je eigen preventiemaatregelen? Zijn er leveranciers die een te groot risico vormen om überhaupt mee in zee te gaan? Wat kun je aan claims van je klanten verwachten? Eén ding is zeker: je kunt productcontaminatie nooit 100% uitsluiten. Daarom is het naast preventie belangrijk om ook de gevolgen van een incident zo goed mogelijk te kunnen managen.’
Stel dat het gebeurt. Wat is dan de belangrijkste valkuil?
‘De grootste uitglijder is dat je direct te ver doorschiet. Paniek! Meteen een persbericht eruit, een recall organiseren of juist eerst heel gedetailleerd de oorzaak onderzoeken. Daarbij ga je voorbij aan het aller-allerbelangrijkste, namelijk je mogelijke wettelijke en contractuele meldingsplicht. Het eerste wat je altijd moet doen is checken of je de situatie moet melden aan de NVWA. En zeggen welke maatregelen je gaat treffen. Het uitvoeren en wat de NVWA of een leverancier daarvan vindt, komt later. Andere meldplichten zijn er ook. Denk aan een niet-biologisch gewasbeschermingsmiddel dat in een biologisch product terecht komt. Dat moet direct gemeld worden bij SKAL. En dan zijn er ook nog de contractuele meldplichten.’
De food- en feedsector heeft voedselveiligheid en de gezondheid van consumenten hoog in het vaandel staan. Wie in de keten draagt welke risico’s en aansprakelijkheden als je als bedrijf toch te maken krijgt met productcontaminatie? Wat zegt de wet? Wat kun je er contractueel over vastleggen? En wat zijn je prioriteiten als het gaat om meldplicht, eventuele recalls en mogelijke claims? We vragen het Silvia Gawronski van Van Traa Advocaten.
Weens Koopverdrag: klaag snel, schriftelijk én secuur
Indien van toepassing brengt ook het Weens Koopverdrag voor ondernemers belangrijke verplichtingen met zich mee. Het verdrag is - tenzij contractueel uitgesloten - van toepassing op internationale koopovereenkomsten van roerende zaken (waaronder food- en feed) tussen partijen die in verschillende verdragsluitende landen gevestigd zijn. De onderzoeksplicht (de keuring) en de klachtplicht (het klagen) zijn voor de koper belangrijke valkuilen onder het verdrag. De koper die niet tijdig keurt en/of klaagt, verliest zijn rechten, waaronder ook de mogelijkheid om schade te verhalen op de verkoper. Dit benadrukt het belang van een adequate ingangs- en kwaliteitscontrole.
Wat zijn na het voldoen aan je meldingsplicht de volgende stappen?
‘Licht je afnemers en leverancier in en ga met hen in overleg. Is er wel sprake van een overschrijding? Is er een veiligheids- of kwaliteitsissue en hoe groot is de ernst daarvan? Om hoeveel producten gaat het? Waar zijn die producten nu? Moeten verkoopkanalen en consumenten gewaarschuwd worden en is dat voldoende? Is terughalen uit de voorraden en de winkelschappen nodig? Of moet je overgaan tot een totale recall waarbij je ook consumenten oproept het product te retourneren? De gevolgen voor de gezondheid van consumenten kunnen per geval verschillen. En daarmee dus ook de keuzes die je moet maken.’
Hoe leg je vast wie welke risico’s en financiële gevolgen draagt?
‘Een algemeen advies: áls je er iets over wilt vastleggen, doe het dan zo gedetailleerd mogelijk. Bijvoorbeeld dat jouw leverancier verantwoordelijk is voor alle kosten en schade die het gevolg zijn van productcontaminatie. Denk hierbij aan directe en indirecte kosten en de kosten van een recall-actie. Maar ook aan de kosten van handhaving, boetes, claims van derden waarvoor je gevrijwaard wilt worden, kosten van schade-experts en juridische adviseurs, schadebeperkende maatregelen, kosten voor vervangende producten, de inzet van mensen, de opslag van inbeslaggenomen of geblokkeerde producten, vernietigingskosten enzovoort.’
Kun je alle risico’s contractueel bij je leverancier neerleggen?
‘Soms is dat lastig. In geval van onder meer reputatieschade, onderzoek in je bedrijf en stillegging van je bedrijf. En vergeet bovendien niet: je kunt privaatrechtelijk zo’n beetje alles contractueel vastleggen, maar dat doet niets af aan je eigen publiekrechtelijke verantwoordelijkheid. Je hebt altijd je wettelijke plicht als producent om een veilig product op de markt te brengen. Traceability en de naleving van de wet en van meldplichten kun je dus niet wegcontracteren.’
Ben je daarmee gedekt tegen alle mogelijke schade?
‘Nee. Ook al leg je het allemaal nog zo goed contractueel vast, je kunt uiteindelijk toch schade lijden. Want er is een verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. De kans bestaat bijvoorbeeld dat als je een grote schadeclaim hebt, je leverancier de financiële gevolgen niet kan dragen en dreigt om te vallen. Je kunt te maken hebben met een contractpartij die gevestigd is in een land waar andere wetgeving geldt, wat een zaak vaak gecompliceerd maakt. Of je hebt te maken met een partij die de financiële slagkracht heeft om langdurig en stevig te procederen. Je moet je dan afvragen hoeveel kosten je wil maken om je gelijk te krijgen. Het maakt uiteindelijk elk geval van productcontaminatie uniek. En daarmee ook al je juridische, commerciële en verzekeringstechnische afwegingen.’
